نحوه غلبه جهانی امام زمان

---

از روایات، چنین استفاده می‌شود که امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) ابتدا، مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و قبل از آغاز هر جنگی، به معرّفی دین حق برای دشمنان می‌پردازد و فرصت انتخاب میان حق و باطل را به آنان می‌دهد و تنها بعد از اتمام حجّت بر دشمنان، از قدرت استفاده می‌کند، هر کس که اسلام را قبول می‌کند، از روی رغبت و اختیار است و هر کس آن را قبول نمی‌کند، باز با آگاهی و اختیار است.

۱ - نحوه گسترش اسلام در انقلاب جهانی

---

آیا امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) با اجبار، اسلام را در جهان پیاده می‌کنند؟
از روایات، چنین استفاده می‌شود که امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) ابتدا، مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و قبل از آغاز هر جنگی، به معرّفی دین حق برای دشمنان می‌پردازد و فرصت انتخاب میان حق و باطل را به آنان می‌دهد و تنها بعد از اتمام حجّت بر دشمنان، از قدرت شمشیر استفاده می‌کند. پس چون آن حضرت، ابتدا، اتمام حجّت می‌کند و آنان با این که به حق واقف می‌شوند و از آن اطلاع پیدا می‌کنند، از آن روی گردان می‌شوند، نمی‌توان گفت، آن حضرت، اسلام را با اجبار پیاده می‌کند، بلکه باید گفت، هر کس که اسلام را قبول می‌کند، از روی رغبت و اختیار است و هر کس آن را قبول نمی‌کند، باز با آگاهی و اختیار است، لکن بعد از این سوء اختیار، از سوی لشکریان امام نابود می‌شود تا در جهان فتنه‌ای نماند.
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) به سوی کوفه رهسپار می‌شود. در آن جا، شانزده هزار نفر مجهّز به سلاح در برابر حضرت می‌ایستند. آنان، قاریان قرآن و دانشمندان دینی هستند که پیشانی‌هایشان از عبادت زیاد، پینه بسته، چهره‌هایشان در اثر شب زنده داری، زرد شده، امّا نفاق، سراپایشان را پوشانده است. آنان یک صدا فریاد بر می‌آورند: «ای فرزند فاطمه! از همان راهی که آمده‌ای، باز گرد. زیرا، به تو نیازی نداریم.»
حضرت مهدی، در پشت شهر نجف، پس از ظهر روز دوشنبه تا شام گاه، بر آنان شمشیر می‌کشد و همه را از دم تیغ می‌گذراند و در این نبرد، از یاران حضرت، حتّی یک نفر زخمی‌ نمی‌شود.
طبق این حدیث، افرادی که در مقابل حضرت مهدی (علیه‌السّلام) می‌ایستند، می‌دانند که او مهدی و فرزند فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) است، ولی از قبول دین حق سر بر می‌تابند و بدین ترتیب، آگاهانه، با آن حضرت مخالفت می‌کنند و حضرت به جنگ با آنان می‌پردازد و آنان را قلع و قمع می‌کند.
این جنگ، به این دلیل است که این اشخاص، با این که حق را می‌شناسند، ولی از آن پیروی نمی‌کنند و می‌خواهند مانع از اجرای حق و عدالت در جامعه‌ی انسانی باشند و از آن جا که وجود چنین کسانی، مانع از گسترش عدالت و موجب سلب اختیار و انتخاب دیگر افراد جامعه که می‌خواهند حق را انتخاب کنند، می‌شود، پس باید از میان بروند تا ریشه ی فساد و موانع شناخت حق از باطل از بین برود.

۲ - عومل پیاده کردن اسلام در انقلاب جهانی

---

همان طوری که از احادیث استفاده می‌شود، عملکرد ایشان، یعنی رفتار قاطعانه و قدرت شمشیر حضرت، می‌تواند یکی از عواملی باشد که در پیاده کردن اسلام در جهان نقش خواهد داشت، ولی عوامل دیگری مانند آمادگی جهانی، سلاح مدرن، سلاح علم، انتخاب کارگزاران لایق، ... نیز نقش عمده‌ای خواهد داشت. به اختصار به ذکر هر کدام پرداخته می‌شود:

۲.۱ - برخورد قدرتمندانه با ستمگران

دیگر، این گونه نخواهد بود که پیامبران و امامان، مردمان را موعظه کنند و بسیاری از مردم گوش فرا ندهند و سرگرم جنایت و فساد باشند، به گونه‌ای که پیامبران را بکشند و سنت‌های آنان را محو کنند.
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
انّ رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سار فی اُمّته باللیّن، کان یتالّف الناس، و القائم یسیر بالقتل... و لا یستتیبُ احداً... ؛ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با امّت خویش به نرمی‌ و محبّت رفتار می‌کرد، ولی مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) با کشتن با آنان برخورد می‌کند... و کسی را به توبه فرا نخواند...

۲.۲ - آمادگی جسمانی

به طوری که از روایات استفاده می‌شود، پیروزی امام زمان (علیه‌السّلام) به آمادگی جهان نیز بستگی دارد. وقتی جهان، حالت پذیرش برای حکومت جهانی پیدا کرد و انسانِ جنگ زده، صلح طلب شد، پیروزی انقلاب حضرت مهدی (علیه‌السّلام) تحقّق می‌پذیرد.
در بعضی از روایات آمده است که پیدایش این آمادگی جهانی، بر اثر یک جنگ وحشتناک است که انسانِ جنگ زده، به دنبال آب حیات صلح و آرامش می‌رود.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرموده است: حکومت جهانی و رهبری واحد، تحقّق پیدا نمی‌کند، مگر روزی که در یک جنگ ویران کننده، دو سوم بشر نابود شوند.

۲.۳ - سلاح برتر و مدرن

در بعضی از روایات آمده است که حضرت مهدی (علیه‌السّلام) از سلاح برتر بهره مند است که جهان تسلیم خواهد شد. سلاح ایمان و آلات مدرن جنگی، نقش عظیمی‌ دارد.

۲.۴ - سلاح علم و دانش

در بسیاری از احادیث، به این واقعیّت اشاره می‌شود که امام زمان (علیه‌السّلام) با قدرت علمی، مغزها را متوجّه خود می‌کند و جهان علم به او ایمان می‌آوردند.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرموده است: تا زمان انقلاب حضرت مهدی (علیه‌السّلام) علم و دانش تا چهار کلمه ترقّی می‌کند، امّا در عصر مهدی (علیه‌السّلام) به‌اندازه ی هفتاد و چهار کلمه ترقّی خواهد کرد. این، یکی از اسباب پیروزی است.

۲.۵ - کارگزاران و وزیران لایق

اداره ی سرزمین‌ها، در سایه ی رهبری الهی و کارگزاران لایق و دل سوز و حاکمیّت اسلام، امکان پذیر است.
امام عصر (علیه‌السّلام) برای اداره‌ی جهان، استانداران و وزیرانی می‌گمارد که جز به مصالح اسلام و رضایت خدا به چیزی نمی‌اندیشند. طبیعی است کشوری که کارگزارانش از چنین خصوصیّت برجسته‌ای برخوردار باشند، بر تمام دشواری‌ها، پیروز می‌شود، به گونه‌ای که زندگان، آرزوی زندگی دوباره مردگان را می‌نمایند.

۳ - کیفیّت ترکیب دولت حضرت مهدی

---

در روایات، ترکیب دولت مهدی (علیه‌السّلام) از پیامبران و جانشینان آنان و تقواپیشگان و صالحان روزگار و امّت‌های پیشین و از سران و بزرگان اصحاب پیامبر بیان شده است. نام برخی از آنان بدین گونه است:
«حضرت عیسی (علیه‌السّلام)؛ هفت نفر از اصحاب کهف؛ یوشع وصی موسی (علیه‌السّلام)؛ مؤمن آل فرعون؛ سلمان فارسی؛ ابودجانه انصاری؛ مالک اشتر نخعی؛ قبیله‌ی همدان؛ عیسی (علیه‌السّلام) به حضرت مهدی (علیه‌السّلام) می‌گوید: «من، به عنوان وزیر فرستاده شده‌ام، نه امیر و فرمانروا.»

۴ - عوامل پیروزی انقلاب حضرت مهدی

---

آیا امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) برای گسترش عدالت و افراشتن پرچم اسلام، از امدادهای غیبی استفاده می‌کند؟
در گفتار پیشوایان معصوم (علیهم‌السّلام) جنگ‌های پس از ظهور مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) و فتوحات، به قدرت فردی و انسانی و نیروهایی نسبت داده شده است که از سراسر جهان به یاری حضرت می‌شتابند، ولی پیروز شدن بر تمام جهان با توجّه به پیشرفت علم و صنایع جنگی قبل از ظهور، کاری است بس دشوار که علاوه بر قدرت فردی و زمینه‌های اجتماعی عصر قیام، به امدادهای غیبی و الهی نیز نیازمند است.
در این جا، مناسب است که نقش عوامل پیروزی انقلاب بزرگ جهانی حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را با استفاده از احادیث و روایات، به طور اختصار مورد بررسی قرار دهیم:

۴.۱ - قدرت فردی و انسانی

ریّان پسر صلت می‌گوید: به امام رضا (علیه‌السّلام) عرض کردم: «آیا شما صاحب این امر هستید؟». فرمود: «من، امام و صاحب امر هستم، ولی نه آن صاحب امری که زمین را از عدل و داد پر می‌کند، آن گاه که از ستم و بیداد پر شده باشد.چه گونه می‌توانم صاحب آن امر باشم در حالی که ناتوانی جسمی‌ مرا می‌بینی؟
حضرت قائم، کسی است که وقتی ظهور می‌کند، در سنّ پیران است، ولی به نظر جوان می‌آید. او،‌ اندامی‌ قوی و تنومند دارد، به طوری که اگر دست را به سوی بزرگ‌ترین درخت دراز کند، آن را از ریشه بیرون می‌آورد و اگر میان کوه‌ها فریاد برآورد، صخره‌ها می‌شکند و از جا کنده می‌شود...» .
در روایات دیگر نیز داریم که با گفتن تکبیر مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) و لشکریانش، دیوارهای شهر به لرزه در می‌آید و فرو می‌ریزد.
در هنگام قیام حضرت قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) دل‌های شیعیان آن حضرت، چنان پاره‌هایی از پولاد می‌شوند که قدرت هر مرد از آنان، در روایات، به‌اندازه‌ی قدرت چهل مرد بیان شده است. بنابراین، قدرت فردی، در انقلاب مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بی اثر نخواهد بود.

۴.۲ - نیروهای مردمی‌

در احادیث آمده است که حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) به هنگام ظهورش، از مردم کمک و یاری می‌طلبد و این، بدان سبب است که هم مردم را به راه سعادت و حق ببرد و هم قیام جهانی خویش را تا جایی که ممکن است، با دست و توان خود مردم به ثمر برساند.
در احادیث می‌خوانیم:
مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از مردم یاری می‌طلبد. یکی از یاران خود را می‌خواهد. به او می‌فرماید: به نزد مردم مکّه برو و بگو‌ای مکّیان! من فرستاده ی مهدی‌ام. مهدی می‌گوید: «ما، خاندان رحمتیم؛ ما، مرکز رسالت و خلافتیم... مردمان به ما ستم کردند... حق ما را از ما ستاندند. اکنون من از شما یاری می‌طلبم به یاری من بشتابید.»
«یا ایّها الناس! انّا نستنصر الله و مَنْ اجابنا من الناس;‌ای مردمان! ما، از خدا یاری می‌طلبیم و از هر کسی از مردم که دعوت ما را بپذیرد و در صف یاران ما در آید...» .
«انّا نستنصر الله الیومَ و کلَّ سلیم; ما، امروز، از خدا یاری می‌طلبیم و از هر مسلمانی که در جهان هست.» .
باز در حدیث می‌خوانیم: «هنگامی‌که قائم قیام کند، خداوند، شیعیان را از همه ی شهرها نزد او گرد می‌آورد.»
از امام باقر (علیه‌السّلام) نیز روایت شده است که بانوان نیز در این قیام بزرگ مشارکت دارند.
آن حضرت فرمود: «چون مهدی فریاد برآورد که ما از خدا یاری می‌طلبیم و از هر مسلمانی، سیصد و سیزده تن از مردان، نزد او آیند که با آنان پنجاه زن نیز هست این جماعت، در مکه گرد آیند.»
این شمار، نخستین گروه از یاران مهدی است. سپس دسته دسته مردمانی که جزء یاران او خواهند بود، از زن و مرد، به آنان خواهند پیوست.
بنابراین، در پیروزی انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) نیروهای مردمی‌ و قدرت فردی و انسانی، نقش عمده‌ای خواهند داشت.

۴.۳ - امدادهای غیبی

نقش امدادهای غیبی در پیروزی حکومت جهانی مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) قابل توجّه است.
حضرت، با انجام دادن معجزاتی، مشکلات را از سر راه برمی‌دارد و یا با رعب و ترسی که خداوند در دل دشمن ایجاد می‌کند و با ملائکه‌ای که به یاری آن حضرت می‌فرستد، موجبات پیروزی آن حضرت فراهم می‌شود.
در برخی از روایات نیز سخن از نیروهایی رفته است که دارای خصوصیّات فرشتگان هستند و منتظر ظهور حضرتند تا او را یاری کنند و از تابوت حضرت موسی (علیه‌السّلام). .. نیز به عنوان وسیله دیگر برای نصرت و یاری حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) نام برده شده است:

۴.۳.۱ - رعب و ترس

امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «قائم ما اهل بیت، با ترس و رعب یاری می‌شود.»
نیز می‌فرماید: «خداوند، حضرت قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را به سه لشکر یاری می‌دهد: فرشتگان؛ مومنان؛ رعب».
از این روایات و احادیث دیگر نیز استفاده می‌شود که دشمن، از حرکت لشکریان حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) چنان وحشت زده می‌شود که وقتی لشکریان حضرت از جای می‌خواهد حرکت کند، کسی جرئت شورش علیه آن ندارد.

۴.۳.۲ - فرشتگان و جنّیان

حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «خداوند، حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را با فرشتگان و جن و شیعیان مخلص، یاری می‌کند.» .
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «فرشتگانی که در جنگ بدر به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یاری دادند، هنوز به آسمان بازنگشته‌اند تا این که حضرت صاحب الامر را یاری رسانند. تعدادشان، پنج هزار فرشته است.»

۴.۳.۳ - فرشتگان زمین

محمّد بن مسلم می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السّلام) درباره ی میراث علم و‌ اندازه آن پرسیدم: حضرت پاسخ داد:
خداوند، در شرق و غرب عالم، دو شهر دارد که در آن گروهی سکونت دارند و هر چند وقت یک بار با آنان دیدار می‌کنم و آنان از ظهور قائم می‌پرسند. گروهی از آنان، از روزی که به انتظار قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بوده‌اند، سلاح خود را به زمین نمی‌گذارند. آنان، از خداوند می‌خواهند که حضرت را به آنان بنمایاند. در هنگامی‌ که امام مهدی قیام می‌کند، آنان، همراه او می‌باشند... اجتماع آنان، متشکل از پیرو جوان است. این گروه، از‌ اندیشه و دستورهای امام آگاه هستند و آن را اجرا می‌کنند. حضرت، این سپاهیان را به جنگ هند، دیلم، روم، بربر، فارس، جابرسا، جابلقا (که دو شهر در شرق و غرب است) می‌فرستد.
تمام پیروان ادیان را به اسلام، یکتاپرستی و ولایت ائمه (علیهم‌السّلام) دعوت می‌کنند که در صورت اجابت، مردم رهایی می‌یابند و اگر تخلّف کردند، به قتل می‌رسانند که در تمام شرق و غرب عالم، همگان، ایمان می‌آوردند.

۴.۳.۴ - تابوت موسی

هنگام ظهور ولی عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) حضرت عیسی (علیه‌السّلام) فرود می‌آید و کتاب‌ها را از انطاکیه گردآوری می‌کند. خداوند بر روی او از چهره‌ی «ارم ذات العماد» پرده برمی‌دارد و کاخی را که حضرت سلیمان پیش از مرگش ساخت، آشکار می‌سازد و حضرت دارایی‌های کاخ را گرد می‌آورد و آن را میان مسلمانان تقسیم می‌کند و تابوتی را که خداوند به «ادبیا» دستور‌ انداختن آن را در دریای طبرستان داده بود، خارج می‌سازد. در آن تابوت، آن چه را که خاندان موسی و‌ هارون به یادگار گذاشته‌اند، فرود می‌آمد. مرغ‌های بریانی که بنی اسراییل برای آیندگان خود ذخیره کرده‌اند، در آن است. آن گاه به کمک آن تابوت، شهرها را می‌گشاید. همان گونه که پیش از او نیز چنین کردند.

۵ - سلاح جنگی امام زمان

---

در روایات گوناگونی، از معصومان، که به حد تواتر نیز رسیده‌اند، آمده است:
وقتی شر و فساد دامنگیر عالم بشود؛ نشانه‌های ظهور آشکار می‌شود و ظلم و ستم همه جا را فرامی‌گیرد. امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، بزرگ پرچمدار عدالت اجتماعی، قیام می‌کند و زمین را پر از عدل و داد می‌سازد.
بر عبارت، (یملا الارض قسطاً و عدلاً بعد ما ملئت ظلماً و جوراً)تصریح شده است. اما به راستی حضرت ولی عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) چگونه عدالت را حاکم می‌سازد؟ چگونه قدرت‌های قاهر و ستمگر را مغلوب خواهد کرد؛ چگونه تبهکاران را از بین خواهد برد؟
در آیات و روایات فراوانی آمده است که، امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) حکومت را از دست کفار و مشرکان می‌گیرد و آن را به دست صالحان می‌سپارد. اما در عصری که قدرت‌های جهنمی‌ مخرب‌ترین سلاح‌های شیمیایی و هسته‌ای را تولید و استفاده می‌کنند، چگونه می‌توان تصور مبارزه با آنان را در سر گذراند؟
آنچه روشن است، آین که امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بی شک از راه مصالحه وارد نمی‌شود و ذره‌ای در برابر ستمکاران کوتاه نمی‌آید.
امام صادق(علیه‌السّلام) می‌فرمایند:
قائم و اصحابش آن قدر نبرد می‌کنند، که دیگر مشرکی نماند.
نسبت به کیفیت این جنگ و ابزار آن، در روایات بسیاری تعبیر (بالسیف)؛ یعنی (با شمشیر)، آمده است. اکنون سخن این جا است که چگونه با شمشیر می‌توان بر هزاران پوند بمب‌های هسته‌ای، که حتی تعدادی‌ اندک از آن هم برای ویران ساختن کره ی زمین کافی است، مقابله کرد؟

۵.۱ - قیام با شمشیر

در این باره چندین پاسخ وجود دارد، که به بیان پاره‌ای از آنها می‌پردازیم:
برخی در پاسخ می‌گویند: (همان طور که در روایات هم آمده است، امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) با همان شمشیر، قیام خواهد کرد؛ ولی این قیام زمانی خواهد بود که منابع انرژی، همچون: نفت، گاز و... و ذخایر آن پایان یافته باشد و استفاده از ابزارها و اختراعاتی که متکی به این انرژی‌ها هستند، ناممکن شود. در این حال، بشر به همان وضع نخستین بازمی‌گردد، و آنگاه تسلط بر قدرت‌های جهان‌خوار با شمشیر، چندان دور از ذهن نخواهد بود.

۵.۲ - قیام با سلاح امروزی

در برابر نظر فوق، دیگران در پاسخ معتقدند که، خروج امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) با شمشیر، کنایه از نبرد است و این روایات در مقام بیان نوع سلاح نیست؛ بلکه از آن جهت که در زمان صدور این روایات، سلاحی جز شمشیر برای مخاطبان قابل تصور نبوده است، از این تعبیر استفاده کرده‌اند. معنای مدنظر از این تعبیر، شاید چنین بوده است که جنگ و خونریزی از برنامه‌های لاینفک انقلاب حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) است.
اما، حال این که، چگونه حضرت بر قدرت‌های بزرگ ستمگر، چیره خواهد شد، پاسخ‌های دیگری داده‌اند، که آنها را بررسی می‌کنیم.

۵.۲.۱ - تضعیف ستمگران

برخی می‌گویند: در عصر ظهور، ستمگرانِ زمانه با سلاح‌هایی که خود ساخته‌اند، به جنگ با یکدیگر می‌پردازند و خداوند آنان را به خود مشغول می‌کند؛ بنابراین، وقتی قدرت آنان به دست خودشان از بین رفت و ضعیف شدند، آنگاه امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) ظهور می‌کنند و بساط آنان را بر می‌چینند. چنان که در روایتی از امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) آمده است: لایخرج المهدی حتی یقتل ثلث و یموت ثلث و یبقی ثلث.
اگر فعل (یقتل) را مجهول بخوانیم؛ یعنی، حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) قیام نمی‌کند؛ مگر در زمانی که یک سوم از جمعیت دنیا کشته شده باشد و یک سوم بر اثر بیماری و مرگ طبیعی از بین رفته باشد و تنها یک سوم باقی مانده باشد؛ بدیهی است که در این حال، چیره شدن بر این جمعیت آسان خواهد شد. این دسته، روایت مزبور را مؤید گفتار خود می‌دانند.(ابراهیم امینی، کتاب دادگستر جهان یا مهدی موعود.)

۵.۲.۲ - سلاح دانش

امّا نسبت به پاسخ‌هایی که بیان کردیم، بهترین پاسخ همین است که، سیره خداوند در اتمام حجت خود بر بندگانش چنان بوده است که، همیشه رسولان خود را متناسب با وضع خاص همان عصر می‌فرستاده است؛ مثلاً، در عصر سحر و جادو، موسی را می‌فرستد؛ در عصر طب، عیسی را؛ در عصر سخنوری، محمد مصطفی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را و....
خداوند در قرآن می‌فرماید: (و ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم)؛ یعنی هیچ رسولی را نفرستادیم؛ مگر به زبان همان قوم خویش تا (آنچه را که گفته‌ایم) برایشان بیان کند.
در عصر ظهور نیز، دنیای علم و فناوری دیدگان را خیره می‌سازد و عقل را درحیرت فرو می‌برد. در چنین وضعی بهترین وسیله اتمام حجت و مبارزه، همان راه علم است. در این هنگام اگر شخصی پدیدار شود، که بزرگ‌ترین دروازه‌های دانش را بگشاید و پایه‌های دانش‌های پیشین را متزلزل سازد؛ بی شک همگان در برابر او خاضع می‌شوند و حتی اگر بخواهند با سلاح آتشین با او به نبرد برخیزند؛ سلاح‌هایشان در برابر اعجاز علمی‌ و سلاح‌های ساخته شده ی او، پشیزی نخواهد بود.
امام زین العابدین (علیه‌السّلام) در یک بیان رمزگونه می‌فرمایند:
دانش بیست و هفت حرف است و همه ی آنچه را که فرستادگان پیشین آورده‌اند، دو حرف بیش تر نبوده است؛ بنابراین، مردم تا به امروز، چیزی بیش از این دو حرف را نمی‌دانند؛ امّا وقتی قائم آل محمد (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) قیام فرماید، بیست و پنج حرف دیگر را او هویدا خواهد ساخت و آن را در میان مردم گسترش می‌دهد و دو حرف پیشین را هم ضمیمه می‌سازد تا دروازه‌های دانش کاملاً گشوده شود و همه ی بیست و هفت حرف آشکار شود.

۶ - عناوین مرتبط

---

جلوه‌هایی از محبت امام زمان؛ رابطه انتظار و شناخت امام زمان؛ شیوه‌های ارتباط با امام زمان؛ خدمت به امام زمان؛ زمینه‌های ظهور؛ دعا برای امام عصر؛ علوم در عصر ظهور؛ شناخت امام زمان

۷ - پانویس

---